Jak rozpoznać dobrego elektryka
Budujesz, remontujesz, szukasz elektryka... takiego który dobrze doradzi, zaproponuje optymalne rozwiązania, dobierze materiały wytrzymałe na lata i w przystępnych cenach, wykona swoją pracę zgodnie ze sztuką budowlaną nie niszcząc przy tym wykonanych już prac, a na koniec posprząta po sobie i zostawi Ci z rachunkiem pisemną gwarancję?
Być może wielu z nas, mając już nieudane doświadczenia z elektrykami lub innymi fachowcami typu złota rączka, pomyśli w duchu, że to nie koncert życzeń i takiego fachowca, który spełnia powyższe wymagania ze świecą można szukać. Czy jednak to są wymagania wygórowane? Nie sądzę. Nawet uważam, iż nie wykraczamy poza standard. Problem jednak tkwi w tym, że szukając fachowca czujemy się najczęściej zażenowani i jest nam niezręcznie zapytać o uprawnienia, doświadczenie i standardy pracy. A to podstawowa sprawa i być może najistotniejsza z punktu widzenia weryfikacji elektryka, bo przecież prawdziwy fachowiec odpowie nam na wszystkie pytania spokojnie i być może z uśmiechem doda coś od siebie, a taki, któremu czegoś brakuje, będzie to próbował ukryć co zapewne powinniśmy zauważyć. Tylko powinniśmy być konsekwentni i w momencie nabrania wątpliwości odłożyć decyzję o zleceniu do momentu, kiedy się upewnimy lub znajdziemy inną, bardziej wiarygodną osobę.
Uprawnienia elektryka
Właśnie! Zacznijmy od uprawnień. Najlepiej aby elektryk posiadał wykształcenie kierunkowe - można zapytać czy ma tylko uprawnienia czy skończył szkołę o takim kierunku. Najpewniejszym wykonawcą prawidłowej instalacji powinna być osoba po zawodówce o profilu elektryk, lub z dyplomem technikum, a może nawet dyplomem studiów wyższych na wydziale elektrotechniki posiadająca uprawnienia SEP. Nawet jeśli sam elektryk wykonujący instalację nie ma tak solidnego wykształcenia, to dobrze aby przynajmniej szef zespołu miał je co gwarantuje, że instalacja będzie wykonana pod fachowym okiem i sprawdzona przed oddaniem. Warto wspomnieć, iż jest w Polsce wielu elektryków posiadających jedynie uprawnienia SEP, ale to nie jest gwarancja fachowości, tylko potwierdzenie, że jego wiedza była zweryfikowana na podstawowym poziomie. Ostatnimi czasy wiele Urzędów Pracy organizowało takie kursy dla bezrobotnych, chcąc im zapewnić większe szanse na znalezienie pracy w sektorze budowlanym. Wielu z nich nie mając doświadczenia jednak pracy w rzetelnych firmach nie dostała, ale ogłoszenie do gazety dać nietrudno, więc szukając w ten sposób elektryka można trafić na takiego przekwalifikowanego bezrobotnego kierowcę albo magistra historii. Poza tym uprawnienia SEP mają różne zakresy więc nie ma pewności, czy akurat uprawniony ma doświadczenie w zakresie prac jakie chcesz mu zlecić.
Jak zweryfikować wiedzę elektryka
Wielu tzw. fachowców potrafi tylko tyle ile nauczyła się w trakcie pracy z innymi, podpatrując stosowane przez nich schematy. Jednak nie wiedzą już dlaczego tak się robi, ani nie wiedzą co zrobić w sytuacji niestandardowej. Dobry elektryk zanim wykona instalację obliczy spadki napięć, przewidzi oddziaływania cieplne, elektromagnetyczne, dobierze parametry w zakresie przepływu prądów roboczych i zwarciowych. Na pewno też zaproponuje połączenia wyrównawcze, zabezpieczenia przeciwprzepięciowe, będzie też wiedział jak prawidłowo wydzielić obwody, jak symetrycznie obciążać poszczególne fazy, jak zabezpieczać obwody, prawidłowo zabezpieczać obwody i chronić życie ludzkie za pomocą wyłączników nadprądowych i różnicowoprądowych. Na każde pytanie o takie szczegóły zapewne odpowie rzeczowo, ciesząc się, że jest klient, który potrafi docenić jego wiedzę. Jak zareaguje na takie pytania pseudo fachowiec? Można sobie wyobrazić, ale zanim przystąpi się do weryfikacji wiedzy elektryka lepiej się przygotować na ostrą krytykę, a może i epitety. Osoby, które czują iż ich autorytet nie ma solidnych podstaw będą robić wszystko aby tylko nie wejść w szczegóły tematu. Chyba jednak lepiej przeżyć kilka minut niezręcznej sytuacji niż przez kolejne lata biegać ze świeczką po każdym włączeniu elektrycznego piekarnika.
Wygląd to nie wszystko, ale jednak...
Tu, jak i w wielu innych sytuacjach, również liczy się pierwsze wrażenie. Dlatego podczas spotkania bacznie przyglądaj się swojemu rozmówcy. Otwarty na pytania, chętnie wyjaśniający niezrozumiałe dla Ciebie zagadnienia, uprzejmy i kulturalny, szanujący Twoje dobro, pytający o Twoje potrzeby - taki elektryk na pewno gwarantuje większą pewność niż, ktoś kto nie wzbudzi Twojego zaufania od początku, na pytania odpowiada pobieżnie, patrząc się przy tym na Ciebie jak na ignoranta, a w dodatku pogania z decyzjami tłumacząc się, że nie ma czasu. Być może też nie będzie miał czasu wykonać poprawnie Twojej instalacji?
Kiedy już po wstępnych rozmowach przyjdzie czas na pracę, ponownie można zaobserwować kilka istotnych elementów, pokazujących jakie jest jego podejście do pracy. Dobry fachowiec na pewno dysponuje odpowiednim sprzętem, więc warto zwrócić uwagę na to czy używa sprzętu pomiarowego, profesjonalnych wiertarek, bruzdownic, zaciskarki, dobrej wkrętaki, itp. Wszyscy fachowcy wiedzą, iż profesjonalny sprzęt skraca czas realizacji zlecenia i powoduje mniejsze szkody, które na koniec pracy należy naprawić. We współczesnych czasach nawet nie ma podstw aby zgadzać się na kucie bruzd i otworów pod puszki elektryczne tradycyjnymi ręcznymi narzędziami. Wydłuża to czas pracy, a także powoduje to większy hałas, zapylenie i większe ubytki w ścianach, co wiąże się z większymi kosztami ich wypełnienia gipsem czy tynkiem. Kiedy w torbie elektryka zobaczysz narzędzia z marketu, w dodatku brudne lub uszkodzone, niechlujne wrzucone do jednej torby z różnymi innymi rzeczami, to możesz już przypuszczać, że Twoje zlecenie będzie tak samo spartaczone.
Elektryk w trakcie pracy
Jeśli zaproszony na rozmowy o zleceniu elektryk pierwsze wrażenie zrobił na nas dobre, nabraliśmy też zaufania w trakcie ustalania szczegółów, odpowiedział rzeczowo na nasze testowe pytania, a w dodatku oczarował nas swoim wspierającym podejściem do rozwiązania naszych problemów pozostaje tylko weryfikacja jego pracy na bieżąco. W tym celu będzie przydatne kilka wypływających z praktyki typowo fachowych wskazówek, które mogą nam zasygnalizować czy instalacja jest wykonywana zgodnie ze sztuką tego rzemiosła. Najłatwiej można sprawdzić czy montuje w gniazdkach fazę z lewej strony. Jeśli w podłączeniu gniazdek nie widzimy tej reguły, powinna nam się zaświecić ostrzegawcza pomarańczowa kontrolka. Jeśli są montowane pojedyncze gniazda, powinny mieć zawsze bolec od uziemienia na górze. Niezwykle istotne i narzucone przez normy jest używanie barwnych żył przewodów – fachowiec elektryk, któremu można ufać na pewno zachowa kolorystykę obwodów zalecaną przez normy i nigdy nie zmieni koloru przewodów w instalacji. Jeśli nie masz wiedzy, która żyła jaki powinna mieć kolor najlepiej po prostu pilnować, czy elektryk łączy przewody jednakowych kolorów ze sobą. To podstawa. Jednak jeśli chcesz sprawdzić konkretnie to podpowiedzą może być poniższa wskazówka:
Izolacja czarna lub brązowa – żyły fazowe (na schematach oznaczane L). Powinny być doprowadzone do zacisków z lewej strony gniazda.
Izolacja niebieska – żyły neutralne (oznaczane N). Należy je doprowadzić do zacisków z prawej strony gniazda.
Izolacja żółto–zielona – przewody ochronne (oznaczane PE). Łączy się je ze stykiem ochronnym („bolcem”) gniazda.
Tych zasad należy przestrzegać , bo pomylenie w instalacji żył, zwłaszcza spięcie L z PE grozi porażeniem prądem, co może mieć fatalne skutki kogoś kto zetknie się z taką instalacją. Należy też pamiętać, iż większość włączników przerywa przewód tylko na jednej żyle. Właściwie należy powiedzieć, że zasada jest taka, iż łączniki w obwodach oświetleniowych przerywają obwód fazowy. Można to poznać to po tym, że po „zgaszeniu światła” łącznikiem naściennym przykładając wskaźnik napięcia w miejsce żarówki w oprawie oświetleniowej nie będzie wykrywane napięcie. Jeśli więc włącznik jest umieszczony na żyle neutralnej, a nie fazowej, to wszystko będzie działać normalnie, jednak przykładowo przy wymianie żarówki nadal będzie groziło nam porażenie prądem z żyły fazowej, mimo że wcześniej lampa została wyłączona wyłącznikiem, i żarówki nie świecą. Prąd jednak płynie w obwodach. Dlatego przy wszelkich tego rodzaju pracach naprawczych, remontowych, a nawet zwyczajnej wymianie żarówek, zwłaszcza kiedy nie jesteśmy pewni instalacji, najlepiej jest wyłączyć cały obwód w tablicy rozdzielczej, czyli wypiąć korki, ewentualnie sprawdzić wskaźnikiem napięcia wszystkie elementy, których mamy zamiar dotykać.
Kolejna sprawa, na którą warto zwrócić uwagę dotyczy już bardziej zachowania i etyki pracy elektryka. Porządny fachowiec, taki który dba też o mienie klienta, elektryczny osprzęt naścienny montuje w rękawiczkach – żeby nie pobrudzić nowych ścian. W dodatku po skończonych pracach poinformuje użytkowników jakie są zasady bezpiecznego użytkowania instalacji i urządzeń elektrycznych w Twoim domu. Słowo "bezpieczeństwo" dla fachowców to priorytet, dlatego zapewne z ust dobrego elektryka wiele razy usłyszysz to słowo, tak samo jak po skończonej pracy elektryk powinien Ci wręczyć rysunek ze schematem instalacji. Taki rysunek powstaje już przed rozpoczęciem pracy i służy poniekąd jako plan pracy. Schemat instalacji musi być wcześniej przemyślany, bo pomaga zachować systematykę w instalacji. Wiele osób czuje się zbyt pewnie i robią elektrykę na pamięć, gubiąc się później w plątaninie obwodów, co skutkuje błędnymi połączeniami a finalnie klient po kilku latach nie ma pojęcia gdzie idzie instalacja, czy można w ścianie wkręcić kołka, albo gdzie się wpiąć z nową linią. Tu znów wracamy do priorytetów - bezpieczeństwo instalacji elektrycznej jest absolutnym priorytetem dla fachowców, a rysunek jest jednym z gwarantów bezpiecznego używania instalacji.
Czy już wiesz jak wybrać dobrego elektryka?
Na pewno z takimi poradami łatwiej będzie wybrać choć temat jest tak szeroki, że nie uważamy go za wyczerpany. Warto na koniec dodać, iż dobry fachowiec zawsze kosztuje więcej niż ten najtańszy na rynku i rzadko podejmuje zlecenia, które nie zapewniają mu godziwego wynagrodzenia, którego sporą część, jak każdy specjalista przeznacza na stałe podnoszenie kwalifikacji, uzupełnianie wiedzy i odpowiedni sprzęt. Ewentualne negocjacje ceny lepiej jednak przeprowadzić wcześniej, a za upust warto się zrewanżować poleceniami. Bo przecież dobry fachowiec zawsze jest polecany znajomym, i być może do Ciebie też trafił z takiego polecenia.